กัญชาถือเป็นพืชที่มีประโยชน์ หากใช้อย่างถูกวิธี สายพันธุ์กัญชา Sativa, Indica และ Ruderalis ถือเป็นสายพันธุ์หลัก ๆ ที่มีอยู่ในโลก ซึ่งมีสรรพคุณการออกฤทธิที่แตกต่างกันออกไป
สายพันธุ์กัญชา ทุกประประเภทมีสาระสำคัญอยู่ 2 อย่าง
ในกัญชานั้นจริง ๆ แล้วมีสารออกฤทธิ์ มากกว่า 144 ชนิด และสารเคมีอื่น ๆ อีกมากกว่า 450 ชนิด ถึงแม้ไม่ได้ออกฤทธิ์โดยตรง แต่ก็ให้คุณสมบัติอื่น ๆ เช่นกลิ่น หรือรส โดยสารสำคัญที่ส่งผลหลัก ๆ จะมีอยู่ 2 ชนิดก็คือTHC กับ CBD ซึ่งประโยชน์ก็สามารถแบ่งได้ดังนี้
อย่างไรก็ตาม สาร THC และ CBD ในกัญชามีประโยชน์ดังนี้
- สาร CBD มีฤทธิ์ช่วยลดการอักเสบ ลดการชักเกร็ง ช่วยให้สงบ ผ่อนคลาย และมีคุณสมบัติยังยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์เนื้องอกหลายชนิดในหลอดทดลอง
- สาร THC มีผลต่อจิต ประสาท ทำให้ผ่อนคลาย นอนหลับ ลดอาการคลื่นไส้ อาเจียน และกระตุ้นให้อยากอาหารเป็นต้น
โดยในการชาแต่ละสายพันธุ์ ก็มีสารออกฤทธิ์มากน้อยแตกต่างกันออกไป โดยแบ่งได้ดังนี้
-
สายพันธุ์กัญชา Sativa
Sativa (ซาติวา) เป็นชื่อภาษาละติน ตั้งโดย คาโรรัส ลินเนียส นักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดน โดยชื่อนี้มีความหมายว่า “สิ่งที่ได้จากการเพาะปลูก” โดยถูกค้นพบเมื่อปี ค.ศ. 1753 ซึ่ง สายพันธุ์กัญชา Sativa จะเจริญเติบโตได้ดีในภูมิประเทศที่มีอากาศร้อนชื้นอย่างเช่น เม็กซิโก โคลัมเบีย ประเทศไทย เป็นต้น
ลักษณะ สายพันธุ์กัญชา Sativa
การที่มักจะโตได้ดีในเขตร้อนชื้น ทำให้ลักษณะของกัญชาสายพันธุ์นี้ลำต้นมีความสูงโปร่งเพื่อให้ต้นได้รับแสงแดดได้เต็มที่ สามารถสูงได้ถึง 6 เมตร ส่วนของใบจะยาวเรียว มีสีเขียวเข้ม
การแตกช่อดอกจะมีอยู่หลายแบบแตกต่างกันออกไปตามสายพันธุ์ย่อยบางทีก็มีการแตกช่อคล้ายป๊อปคอร์น แต่ส่วนใหญ่ จะมีลักษณะเป็นช่อเรียว ยาว ใช้ระยะเวลาประมาณ 10 ถึง 16 สัปดาห์กว่าจะเจริญเติบโตเต็มที่พร้อมเก็บเกี่ยว
โดยกัญชาสายพันธุ์ Sativa ยังเป็นพันธุ์ที่พบเห็นได้มากที่สุดในประเทศไทย โดยทั้งหมดจะแบ่งย่อยได้มากกว่า 10 สายพันธุ์ โดยพันธุ์ที่นิยมก็อย่างเช่น หางกระรอกอีสาน ตะนาวศรีก้านแดง และก้านเขียว เกริงกระเวียน หางเสือ เป็นต้น
โดยต้นกำเนิดกัญชาในไทยจะมาจากพันธุ์หางกระรอก โดยสมัยรัชกาลที่ 5 พระราชทานเมล็ดพันธุ์กัญชาให้กับชาวบ้าน และชาวกะเหรี่ยงในจังหวัดสกลนคร ซึ่งได้นำไปปลูกครั้งแรกทที่อุทยานแห่งชาติภูพาน
การออกฤทธิ์ของ สายพันธุ์กัญชา Sativa
กัญชาทุกสายพันธุ์ของ Sativa เมื่อเข้าสู่ร่างกายของมนุษย์ จะไปกระตุ้นสมองโดยตรง ทำให้รู้สึกตื่นตัว เกิดความคิดสร้างสรรค์ และมีสมาธิ ดังนั้นการใช้กัญชาพันธุ์ Sativa จะมีประโยชน์สูงสุดก็คือในช่วงกลางวัน
ประโยชน์ของกัญชาสายพันธุ์ Sativa
กัญชาสายพันธุ์ Sativa เต็มไปด้วยสาร THC ที่สูงมาก จึงช่วยกระตุ้นระบบประสาท และสมอง ยังช่วยกระตุ้นให้รู้สึกหิวอยากทานอาหารจึงเหมาะกับผู้ป่วยที่เบื่ออาหารเช่น ผู้ป่วยที่เป็นมะเร็ง และต้องทำคีโม
นอกจากนี้ยังช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวดต่าง ๆ ได้ดี ไม่ว่าจะเป็นการการปวดหัวหัวไมเกรน หรือ ลดอาการคลื่นไส้ รวมไปถึงอาการซึมเศร้าได้
ผลเสียของ สายพันธุ์กัญชา Sativa
ผลเสียในการใช้ กัญชา Sativa การที่มีสาร THC เป็นจำนวนมาก หากใช้ครั้งแรก หรือใช้ในปริมาณที่มากไปอาจจะทำให้เกิดอาการเมา รวมไปถึงอาการหวาดระแวง กลัว ไม่กล้า แต่อย่างไรก็ตามหากใช้ในการแพทย์ (ไม่ได้เสพติด) โอกาสที่จะมีอาการ Overdose เกิดขึ้นนั้นน้อยมาก เพราะอาการ Overdose จะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อต้องใช้กัญชาประมาณ 1 กิโลกรัม ภายใน 15 นาที จึงแทบจะเป็นไปไม่ได้ หรือหากได้รับสาร THC จากดอกเพียง 2-3 กรัมก็จะเกิดอาการเมาแล้ว
-
สายพันธุ์กัญชา Indica
กัญชาสายพันธุ์ Indica (อินดิกา) ถูกค้นพบโดย ฌอง-แบ๊บติสท์ ลามาร์ค ทหารนักชีววิทยา ชาวฝรั่งเศส ในปี ค.ศ. 1785 ซึ่งเขาเองก็เป็นคนตั้งชื่อกัญชา และตีพิมพ์เผยแพร่ความรู้เรื่องกัญชาสายพันธุ์นี้ด้วย โดยการตั้งชื่อกัญชาว่า Indica ก็เป็นการตั้งตามแหล่งกำเนิดที่ถูกพบซึ่งก็คือ ประเทศอินเดีย จีน ทิเบต เนปาล และบริเวณตะวันออกกลาง เช่น ปากีสถาน อัฟกานิสถาน โมร็อกโก เป็นต้น ซึ่งทั้งหมดจะเป็นภูมิประเทศที่มีอากาศที่ค่อนข้างจะแห้ง
ลักษณะ สายพันธุ์กัญชา Indica
ลำต้นของกัญชาสายพันธุ์ Indica จะเป็นพุ่มเตี้ย เมื่อเจริญเติบโตเต็มที่จะสูงประมาณ 180 เซนติเมตร ส่วนของใบเมื่อเทียบกับสายพันธุ์ Sativa จะมีความเข้มพอ ๆ กัน แต่ใบจะกว้างกว่า และสั้นกว่า เพราะมีคลอโรฟีลล์มาก ดอกมีลักษณะอวบ หนาแน่นติดกัน นอกจากนี้ยังกิ่งก้านดกหนา ชอบอากาศเย็น จึงเหมาะสำหรับการปลูกในร่มเนื่องจากลำต้นไม่สูง ระยะเวลาการเติบโตพร้อมเก็บเกี่ยว ประมาณ 6-8 สัปดาห์
สำหรับกลิ่น และรสชาติก็มักจะแตกต่างกันออกไปตามพื้นที่เพาะปลูกมีทั้งกลิ่น กับรสชาติเหม็นฉุน ไปจนถึงกลิ่นหอม รสชาติหวานเหมือนผลไม้
การออกฤทธิ์ของ สายพันธุ์กัญชา Indica
กัญชา Indica มีสาร CBD จำนวนมาก เมื่อเข้าสู่ร่างกายมนุษย์แล้วออกฤทธิ์ระงับประสาท ทำให้กล้ามเนื้อ ลดการชักเกร็ง ช่วยให้สงบ ผ่อนคลาย ลดอาการปวดเรื้อรัง
ประโยชน์ของกัญชาสายพันธุ์ Indica
หากเทียบกับสายพันธุ์ Sativa สายพันธุ์ Indica จะมีสาร THC ต่ำกว่า แต่จะมี CBD สูงกว่า การใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ส่วนใหญ่มักจะใช้ดอกมาสกัดเป็นน้ำมัน เพื่อให้รู้สึกผ่อนคลาย ช่วยบรรเทาอาการนอนไม่หลับ อีกทั้งการทดลองในหลอกยังพบว่ามีคุณสมบัติยังยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์เนื้องอกหลายชนิด นอกจากนี้ยังช่วยระงับความเจ็บปวด ระงับประสาท เหมาะกับการใช้เพื่อรักษาโรคเอ็มเอส MS หรือโรคปลอกประสาทอักเสบ อาการปวดกล้ามเนื้อทั่วร่างกายเรื้อรัง โรคแพ้ภูมิตนเองหรือ โรคพุ่มพวง ผู้ป่วยมะเร็งที่มีอาการปวดและคลื่นไส้จากการใช้เคมีบำบัด ทำให้เป็นประโยชน์ และเป็นที่ต้องการอย่างมากของผู้ป่วยทางการแพทย์
ผลเสียของ สายพันธุ์กัญชา Indica
ถึงแม้จะมี THC ต่ำ แต่หากรับในปริมาณมากไป ก็สามารถทำให้เมา และมีอาการ หวาดระแวง กลัว ไม่กล้าเช่นเดียวกับกัญชา Sativa
-
สายพันธุ์กัญชา Ruderalis
กัญชาสายพันธุ์ Ruderalis (รูเดอราลิส) เป็นภาษาละตินที่แปลว่าเศษหิน ถูกค้นพบ และนำข้อมูลมาเผยแพร่เป็นครั้งแรก ในปี ค.ศ. 1924 โดย ดี.อี. จานิสเชสกี้ ที่นักพฤกษศาสตร์ชาวรัสเซีย กัญชาสายพันธุ์นี้ได้รับการบันทึกว่าเติบโตในป่าในไซบีเรีย และบางส่วนของเทือกเขาหิมาลัยยังพบได้ทั่วโลกโดยเฉพาะทาง ตอนกลางของรัสเซีย ยุโรปตะวันออก กับทางตะวันออกกลาง
ลักษณะ สายพันธุ์กัญชา Ruderalis
กัญชาพันธุ์ Ruderalis จะมีลำต้นเตี้ยมากที่สุด และคาดว่าจะแข็งแรงมากที่สุดทนทานต่อความเสียหายที่เกิดจากแมลงและโรคได้ดี ลำต้นหากไม่สังเกตจะมีลักษณะเหมือนวัชพืช ใบสามแฉกกว้าง มีโทนสีเขียวอ่อนสามารถเจริญโตง่ายอย่างรวดเร็ว การเก็บเกี่ยวอาจใช้เวลาเพียงแค่ 70 วันเท่านั้น สามารถปลูกได้ทั้งสภาพอากาศร้อน และเย็น ดอกมีขนาดเล็ก การออกดอกของ Ruderalis จะแตกต่างจากสายพันธุ์อื่นที่มักจะออกดอกตามปริมาณแสงที่ได้รับ แต่Ruderalis จะออกดอกตามอายุของต้น
การออกฤทธิ์ของ สายพันธุ์กัญชา Ruderalis
หากเทียบกับสองสายพันธุ์ก่อนหน้านี้ Ruderalis จะมีสาร THC ในปริมาณน้อยมาก (หากเป็นสายพันธุ์ดั้งเดิมอาจจะไม่มีสารตัวนี้อยู่เลย) ดังนั้นเมื่อร่างกายได้รับเข้าไปจึงไม่รู้สึกเมา จึงแทบจะไม่ถูกนำไปสูบ หรือเสพเพื่อการ สันทนาการ เมื่อเข้าสู่ร่างกายจึงค่อนข้างจะมีผลไปทางบวก เช่นทำให้รู้สึกผ่อนคลาย เจริญอาหาร ลดอกาการเจ็บปวด เป็นต้น
ประโยชน์ของกัญชาสายพันธุ์ Ruderalis
เนื่องจากมี THC ในปริมาณน้อยมาก แต่มีสารมีสาร CBD ที่สูงจึงมักนำไปผสมข้ามสายพันธุ์กับ Sativaและ Indica ทำมีประโยชน์ด้านการแพทย์เป็นอย่างมากโดยเฉพาะการเพิ่มคุณสมบัติทางยา กัญชาสายพันธุ์ Ruderalis ยังสามารถอาการการนอนไม่หลับ โรคลมบ้าหมู รวมไปถึงช่วยให้ ผ่อนคลายสงบ, ลดความวิตกกังวล, มีความอยากอาหารเพิ่มขึ้น ช่วยลดการอักเสบ และอาการเจ็บปวด เป็นต้น
ผลเสียของ สายพันธุ์กัญชา Ruderalis
อย่างกล่าวไปแล้วว่ากัญชา Ruderalis นั้นมีสาร THC ในปริมาณน้อยมาก แต่เต็มไปสาร CBD จึงไม่นิยมมาเสพ และจะใช้ในการแพทย์เสียเป็นส่วนใหญ่ ผลเสียหรือผลกระทบต่อร่างกาย และสมองจึงไม่พบเจอ
ทังหมดนี้คือความเป็นมาและความแตกต่างของ สายพันธุ์กัญชา Sativa, Indica และ Ruderalis ซึ่งล้วนแล้วแต่มีผลดีต่อวงการแพทย์ที่คล้าย ๆ กัน จะแตกต่างกันในรายละเอียดเล็กน้อยเท่านั้น แต่อย่างไรก็ตามหากใครต้องการจะใช้ประโยชน์ ก็ควรปรึกษาแพทย์ให้ละเอียด เพื่อที่จะได้รับประโยชน์ต่อสุขภาพ และลดความเสี่ยงต่ออาการข้างเคียงที่อาจจะเกิดขึ้นได้
